2021

Minister Schouten (LNV) heeft op 24 november een brief geschreven aan de Tweede Kamer, als antwoord op een motie van kamerlid Dik-Faber (CU). Hierin zet zij uiteen wat haar inzet is geweest op het gebied van korte ketens en regionale voedselsystemen. In deze brief een lezen we een belangrijke rol voor de Taskforce Korte Keten. De minister maakt een opsomming wat de TKK de afgelopen jaren allemaal heeft gedaan en welke impact dit heeft gehad. Ook gaat zij in op het adviesrapport dat we hebben gepubliceerd over de Nationale Samenwerking Korte Keten. 

Een aantal relevante highlights uit de brief:

– Regionale voedselsystemen en korte ketens zijn een manier om de transitie naar kringlooplandbouw vorm te geven, nieuwe verdienmodellen voor de boer te realiseren, de ontwikkeling van agrarische producten en concepten met een hogere toegevoegde waarde te stimuleren en de verbinding tussen boer en burger te versterken.

– Wageningen University & Research (WUR) heeft in mijn opdracht onderzoek gedaan het marktaandeel van korte keten producten en hoe dit aandeel kan groeien. Uit dat onderzoek komt naar voren dat de huidige marktomzet van consumptie uit de korte keten wordt geschat op € 2,2 miljard. De gezamenlijke ambitie van de provincies en LNV is om ondernemers zodanig te faciliteren dat zij kunnen komen tot een verdubbeling van de marktomzet van consumptie uit de korte keten in 2024 naar € 4,4 miljard.

– In mijn brief aan uw Kamer van 2 augustus 2019 (Kamerstuk 35 068, nr. 4) heb ik de TaskForce Korte Keten (hierna: TKK) als richtinggevend benoemd voor de verdere ontwikkeling van de korte voedselketen in Nederland. Dit omdat ik geloof dat wij het niet alleen vanuit Den Haag moeten doen, maar dat Rijk, provincies en gemeenten de ontwikkeling van de korte voedselketen gezamenlijk moeten oppakken.

– De TKK heeft, in nauwe samenwerking met boeren, korte keten ondernemers, de provincies en LNV sinds 2019 regionale voedselsystemen en korte ketens stevig op de kaart gezet. In reactie op de COVID-19-maatregelen in het voorjaar van 2020 werd een landelijke campagne opgezet, ‘Support Your Locals’, met als gevolg nieuwe afzetmogelijkheden voor boeren en de start van tientallen nieuwe korte keten initiatieven in het land. In samenwerking met het Rode Kruis, Flevofood en Local2Local werden er ruim 30.000 voedselpakketten met verse producten van Nederlandse boeren gedistribueerd. Inmiddels hebben zich ruim 300 korteketeninitiatieven aangesloten bij de TKK en Support Your Locals.

– Gezien bovenstaande heeft de TKK, in opdracht van de provincies en LNV, een zogenoemde roadmap opgesteld om te komen tot een nationale samenwerking voor de korte keten.

Provincies en LNV zijn momenteel in beraad zijn over hoe en op welke manier ze de adviezen uit het rapport gaan overnemen. Het is nog even wachten op de nieuwe minister en diens voorkeuren, maar vanuit TKK hebben we er vertrouwen in dat volgend jaar een echte start kan worden gemaakt met de Nationale Samenwerking Korte Keten.

Bekijk de hele kamerbrief

Bekijk het adviesrapport Nationale Samenwerking Korte Keten

 

De Coronacrisis plaatste het werk van korte keten-ondernemers in de spotlights, door abrupt een beroep te doen op regionale systemen. De sociale kring werd kleiner en lokale samenwerking bloeide op. Dat momentum is niet onbenut gebleven: de Support Your Locals-campagne nam een enorme vlucht, waar TKK als initiatiefnemer enorm blij mee is. Ook op andere vlakken werd succes geboekt: tijd voor een overzicht.

Activiteiten

De activiteiten van Taskforce Korte Keten in 2020 en 2021 zijn vastgelegd op deze impactsheet. Hier kan je lezen over het werk dat TKK verzet op nationaal niveau (o.a. de Support Your Locals-campagne en de Nationale Samenwerking Korte Ketens), over de regionale projecten (een regionale alliantie in Metropoolregio Amsterdam en in Flevoland, de oprichting van het innovatienetwerk Food Delta Zeeland) en over de doorlopende directe steun aan ondernemers via samenwerkingsverbanden, een informatieve website en een actieve LinkedIn community.

Succesvolle campagne

Onder de vlag van Support Your Locals hebben veel lokale ondernemers hun werk, producten en toegevoegde waarde onder de aandacht weten te brengen. Ook spreekt het concept korte ketens dankzij de campagne tot de verbeelding van veel mensen. Nu is het zaak om de aandacht en waardering voor korte ketens vast te houden, te versterken en een stevige plek te geven binnen het huidige voedselsysteem.

Ambities

Er zijn veel goede stappen gezet, maar het werk is nog niet gedaan en de blik blijft naar voren gericht. TKK stelt zichzelf voor de lange termijn ten doel om lokaal en duurzaam voedsel beschikbaar te maken voor mensen voor wie dit normaliter lastig verkrijgbaar is. Ook is het de bedoeling dat de omzet die landbouwbedrijven uit de korte keten halen fors blijft groeien, van €2,2 miljard in 2020 naar €4,4 miljard in 2024. De Nationale Samenwerking Korte Keten zou daaraan een belangrijke bijdrage kunnen leveren. TKK bracht recent een advies uit aan het ministerie van LNV en provincies, om deze samenwerking op de agenda te zetten.

Twee jaar in cijfers

 

 

13 oktober j.l. vond de eerste inspiratie- en uitwisselingsdag plaats tussen Taskforce Korte Keten en het Vlaamse Steunpunt Korte keten. De dag bestond uit meerdere werkbezoeken bij korte keten initiatieven in Nederland. Ook was er ruimte voor het uitwisselen van successen en kwamen lessen vanuit beide regio’s ter tafel. Hieronder lees je een verslag van de ervaringen en inzichten.

De groep werd ontvangen door Maarten Bouten van Rechtstreex. Rechtstreex zet zich sinds 2013 in om eten uit een lokale voedselketen zo toegankelijk mogelijk te maken voor mensen die bewust willen eten. Ze zijn actief in de omgeving Rotterdam en Den Haag. Via Rechtstreeks en de daarbij aangesloten wijkchefs kunnen consumenten verse, seizoensgebonden boodschappen doen direct bij boeren en makers uit eigen regio. Zij hebben een assortiment met 150 makers en zien zichzelf als facilitator van de relatie tussen boer en consument. Rechtstreex heeft een sterke groei doorgemaakt, maar blijft streven naar verduurzaming op alle fronten. Een uitdaging die zij presenteren is hoe zij samen met producenten de stap richting verduurzaming kunnen zetten. Hiervoor werken zij onder andere samen met de Milieufederatie aan een Impact Framework.

Monica, een van de initiatiefnemers van het KeileCollectief, leidde ons door het pand waar Rechtstreex gevestigd is: het Keilepand. Het KeileCollectief (een samenwerkingsverband van ontwerpers, makers en doeners), speelt sinds 2015 een actieve rol in het gebied dat middenin het Rotterdams havengebied ligt. Waar het Keilepand voorheen diende als overslagpunt tussen zeehaven en binnenhaven vormt het nu de verbinding tussen haven en de ‘nieuwe’ stad. In het Keilepand brengen de ondernemers, zoals Rechtstreex, de transitie naar de nieuwe economie in praktijk. De ervaring dat voedsel altijd een belangrijke factor is om verbinding met de buurt te creëren ligt hieraan ten grondslag.

Tijdens de busrit vertelt Arnaud van Boerkoos, een boerensupermarkt in de Vlaamse Ardennen over hun concept. De ‘boerkoos’ is de Belgische benaming voor een plaatselijke boer uit de stadsrand die zijn producten aanbiedt in de stad. Het assortiment bestaat uit producten uit de eigen regio (60% Vlaamse ardennen, 30% België en 10% Fairtrade). Het uitgangspunt hierbij is goede bereikbaarheid en een volledig mogelijk aanbod om lokale producten aan te bieden aan de lokale consument.

Het initiatief Boerschappen (gevestigd in Breda, inmiddels uitgebreid naar regio Amsterdam) is opgezet door Stijn Markusse vanuit de behoefte om met zijn vrienden “goed boodschappen” te kunnen doen. Dit idee is uitgegroeid tot een van de grotere korte keten initiatieven in Nederland: Boerschappen heeft 80 aangesloten boeren en staat aan de vooravond van een enorme groei. Wat Boerschappen en Rechtstreex gemeen hebben is dat op het moment van verzamelen van de producten op het boerenbedrijf, de producten al een bestemming hebben: “Moeten er 20 preien in een box komen? Dan worden er 20 preien bij de boer gehaald”. Op die manier wordt voedselverspilling voorkomen. Stijn voorziet dat in de toekomst boeren beloond zullen worden op meer factoren dan de productie die zij leveren, maar ook op bodem, nutriëntenwaarden of een positieve klimaatbijdrage.

Op de boerderij van de familie Luysterburg uit Heerle (Noord-Brabant), wordt er sinds 1921 druk geboerd. Eerst met vee, maar in 1986 besloten René & Henny om nog meer met de natuur te willen werken. Inmiddels runnen ze met de kinderen Rob & Ellen een succesvol akker- en tuinbouwbedrijf waarin alle liefde en aandacht gaat naar het telen van groente, graan en fruit. Hennie en Ellen vertellen dat ze een ‘Boerderijwinkel 2.0’ in de stad Roosendaal willen ontwikkelen. Dit is een winkel met bedieningspanelen en dus zonder personeel, waar je je eigen eten uit automaten kunt halen. Ellen: “Dit is een enorme ontdekkingstocht, waarbij je veel moet leren en het ook echt niet in één keer goed kunt doen.”

Uitwisseling tussen twee regio’s

Op de boerderij van de familie Luysterburgh werd de dag afgesloten met het uitwisselen van ervaringen tussen de Taskforce Korte Keten en het Vlaamse Steunpunt Korte Keten. De Taskforce Korte Keten presenteerde de Nederlandse ambities om te komen tot een Nationale Samenwerking Korte Keten, op basis van het gelijknamige adviesrapport aan de overheid en de provincies. De Vlamingen presenteerden hun ervaringen met het Steunpunt Korte Keten.

Op de terugweg waren er vanuit de Vlamingen veel positieve geluiden. Wat hen opviel was dat in Nederland de initiatieven voornamelijk gestart zijn door mensen die buiten de landbouw staan. Andere lessen zaten in de aanpak op het gebied van tijdsinvesteringen, het belang van ICT, marketing strategieën en het opvolgen van de consument. Tot slot, een uitspraak van een deelnemende boerin: “Deze dag geeft me energie!” We kunnen terugkijken op een geslaagde dag. 

>> Bekijk het adviesrapport Nationale Samenwerking Korte Keten en de presentatie van het Vlaamse Steunpunt Korte Keten.

 

Het afgelopen jaar heeft Taskforce Korte Keten (TKK) met alle provincies en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit intensief gewerkt aan een gezamenlijke aanpak voor het realiseren van korte voedselketens: korte verbindingen tussen boer en consument. Als resultaat hiervan heeft TKK een advies uitgebracht aan LNV en provincies onder de noemer ‘Nationale Samenwerking Korte Keten’.

[Download hier het adviesrapport – Nationale Samenwerking Korte Keten]

“In korte ketens wordt door agrarische ondernemers geëxperimenteerd met nieuwe verdienmodellen. Met nieuwe initiatieven gaan we van kwantiteit naar kwaliteit, betalen we een betere prijs voor landbouwproducten en leggen we de nadruk op toegevoegde waarde. Wat ons betreft zijn korte ketens de start van de vernieuwing van het Nederlandse voedselsysteem. Wij roepen daarom de overheid op om het voortouw te nemen in het opzetten van korte ketens in Nederland.” – Drees Peter van den Bosch, voorzitter TKK

Nationale Samenwerking Korte Keten

Met het omarmen van een gezamenlijke definitie, meetbare doelstellingen en het beter in lijn brengen van beleidsinstrumenten op nationaal- en provinciaal niveau, kunnen beschikbare middelen uit de LNV begroting, provinciale begrotingen, POP-regelingen en het EU-herstelfonds doelmatiger worden ingezet. 

In dit kader worden de provincies en LNV geadviseerd om;

• Bovenregionaal te gaan samenwerken binnen de Nationale Samenwerking Korte Keten (NSKK) om daarmee korte keten-ondernemers zodanig te faciliteren dat zij kunnen komen tot een verdubbeling van de marktomzet van consumptie uit de korte keten in 2024 naar 4,4 miljard euro;
• In het kader van NSKK, en indien mogelijk ook binnen provinciale projecten, de volgende definitie van korte ketens te gebruiken:

“Een korte keten is een toeleveringsketen met een beperkt aantal marktdeelnemers die zich inzetten voor samenwerking, lokale economische ontwikkeling en nauwe geografische en sociale betrekkingen tussen voedselproducenten, -verwerkers en consumenten.” EU 1305/2013;

•   De vorderingen van de samenwerking jaarlijks te monitoren aan de hand van een inschatting van de marktomzet zoals gemeten door Wageningen UR;
•   De NSKK in te richten aan de hand van drie pijlers, te weten:

1) Structureel overleg samenwerkende provincies en LNV op landelijk niveau

2) Een nieuw op te zetten kennisplatform: Steunpunt Korte Keten

3) Bovenregionale samenwerking volgend op de gezamenlijk ontwikkelde roadmap

Vervolgstappen

Op 29 september is een brief gestuurd naar de Tweede Kamerleden, waarin de hoofdlijnen van het advies zijn beschreven. De provincies en het ministerie van LNV hebben naar aanleiding van dit advies een aantal vervolgstappen in beraad. TKK hoopt dat de provincies en LNV een samenhangend deel van dit advies overnemen. 

Bekijk hier de brief die verstuurd is naar de Tweede Kamerleden op 29 september.

De Taskforce Korte Keten (TKK) is een onafhankelijke stichting met als doel de ontwikkeling van regionale voedselsystemen te versnellen door het ondersteunen en versterken van samenwerkingen in de ontwikkeling van korte voedselketens. De TKK is een initiatief van ondernemers in de korte keten en wordt inmiddels gedragen door alle koplopers en meer dan 150 korte keten-initiatieven in Nederland.. De TKK is door het ministerie van LNV aangewezen als richtinggevende organisatie in de ontwikkeling van korte voedselketens. 

De aandacht en publiciteit voor de korte keten is het afgelopen jaar, mede door de corona-crisis, sterk gegroeid. Het momentum is enorm en de TKK de ambitie uitgesproken om binnen vijf jaar een marktaandeel van 25% voor de korte keten te realiseren. Om deze ambitie te realiseren is de TKK per direct op zoek naar een penningmeester.

Functie

De Penningmeester vormt samen met de voorzitter (Drees Peter van den Bosch) het Algemeen Bestuur en is verantwoordelijk voor het financiële reilen en zeilen van de TKK. De dagelijkse leiding, activiteiten en programma’s zijn in handen van het Dagelijks Bestuur, bestaande uit Joris Lohman (voorzitter Dagelijks Bestuur), Mark Frederiks, Jan Willem van der Schans en Bart Kraaijvanger. 

Profiel

De TKK is op zoek naar een penningmeester met ervaring op financieel gebied en/of vergelijkbare functies of besturen. Voor deze functie is het een pre als de penningmeester intrinsiek gemotiveerd is om de ontwikkeling van de korte keten te stimuleren.

Taken

Het beheren van de financiële administratie, het uitvoeren van transacties het dagelijks management is belegd bij het Dagelijks Bestuur. Het Dagelijks Bestuur wordt hierbij ondersteund door accountantsbureau RS Finance. 

De Penningmeester is verantwoordelijk voor:

• Het controleren van het Dagelijks Bestuur
• Het controleren van transacties
• Het controleren van de financiële administratie
• Het opstellen van de begroting
• Het opstellen en uitbrengen van financiële (jaar)verslagen en rapportages
• Het ondersteunen in fondsen- en subsidiewerving

Gevraagde tijdsinzet

Het Algemeen Bestuur vergadert ongeveer 10 keer per jaar. Gemiddeld wordt een inzet van 8 uur per maand verwacht voor uitvoering van de taken als penningmeester

Bezoldiging

De TKK kent geen vergoeding voor bestuurstaken.

Belangstelling?

Stuur je motivatie en CV voor 21 april a.s. naar info@taskforcekorteketen.nl.

Governance Taskforce Korte Keten

Het bestuur wordt gevormd door Drees Peter van den Bosch (voorzitter), Jan Willem van der Schans (secretaris), Joris Lohman, Mark Frederiks en Bart Kraaijvanger. 

De Raad van Advies wordt gevormd door ZKH Prins Carlos Bourbon de Parme (voorzitter), Barbara Baarsma (CEO Rabo Carbon Bank), Willem Lageweg (Kwartiermaker Transitiecoalitie Voedsel) en Thijs Cuijpers (Directeur Beleid LTO Nederland).