13 oktober j.l. vond de eerste inspiratie- en uitwisselingsdag plaats tussen Taskforce Korte Keten en het Vlaamse Steunpunt Korte keten. De dag bestond uit meerdere werkbezoeken bij korte keten initiatieven in Nederland. Ook was er ruimte voor het uitwisselen van successen en kwamen lessen vanuit beide regio’s ter tafel. Hieronder lees je een verslag van de ervaringen en inzichten.
De groep werd ontvangen door Maarten Bouten van Rechtstreex. Rechtstreex zet zich sinds 2013 in om eten uit een lokale voedselketen zo toegankelijk mogelijk te maken voor mensen die bewust willen eten. Ze zijn actief in de omgeving Rotterdam en Den Haag. Via Rechtstreeks en de daarbij aangesloten wijkchefs kunnen consumenten verse, seizoensgebonden boodschappen doen direct bij boeren en makers uit eigen regio. Zij hebben een assortiment met 150 makers en zien zichzelf als facilitator van de relatie tussen boer en consument. Rechtstreex heeft een sterke groei doorgemaakt, maar blijft streven naar verduurzaming op alle fronten. Een uitdaging die zij presenteren is hoe zij samen met producenten de stap richting verduurzaming kunnen zetten. Hiervoor werken zij onder andere samen met de Milieufederatie aan een Impact Framework.
Monica, een van de initiatiefnemers van het KeileCollectief, leidde ons door het pand waar Rechtstreex gevestigd is: het Keilepand. Het KeileCollectief (een samenwerkingsverband van ontwerpers, makers en doeners), speelt sinds 2015 een actieve rol in het gebied dat middenin het Rotterdams havengebied ligt. Waar het Keilepand voorheen diende als overslagpunt tussen zeehaven en binnenhaven vormt het nu de verbinding tussen haven en de ‘nieuwe’ stad. In het Keilepand brengen de ondernemers, zoals Rechtstreex, de transitie naar de nieuwe economie in praktijk. De ervaring dat voedsel altijd een belangrijke factor is om verbinding met de buurt te creëren ligt hieraan ten grondslag.
Tijdens de busrit vertelt Arnaud van Boerkoos, een boerensupermarkt in de Vlaamse Ardennen over hun concept. De ‘boerkoos’ is de Belgische benaming voor een plaatselijke boer uit de stadsrand die zijn producten aanbiedt in de stad. Het assortiment bestaat uit producten uit de eigen regio (60% Vlaamse ardennen, 30% België en 10% Fairtrade). Het uitgangspunt hierbij is goede bereikbaarheid en een volledig mogelijk aanbod om lokale producten aan te bieden aan de lokale consument.
Het initiatief Boerschappen (gevestigd in Breda, inmiddels uitgebreid naar regio Amsterdam) is opgezet door Stijn Markusse vanuit de behoefte om met zijn vrienden “goed boodschappen” te kunnen doen. Dit idee is uitgegroeid tot een van de grotere korte keten initiatieven in Nederland: Boerschappen heeft 80 aangesloten boeren en staat aan de vooravond van een enorme groei. Wat Boerschappen en Rechtstreex gemeen hebben is dat op het moment van verzamelen van de producten op het boerenbedrijf, de producten al een bestemming hebben: “Moeten er 20 preien in een box komen? Dan worden er 20 preien bij de boer gehaald”. Op die manier wordt voedselverspilling voorkomen. Stijn voorziet dat in de toekomst boeren beloond zullen worden op meer factoren dan de productie die zij leveren, maar ook op bodem, nutriëntenwaarden of een positieve klimaatbijdrage.
Op de boerderij van de familie Luysterburg uit Heerle (Noord-Brabant), wordt er sinds 1921 druk geboerd. Eerst met vee, maar in 1986 besloten René & Henny om nog meer met de natuur te willen werken. Inmiddels runnen ze met de kinderen Rob & Ellen een succesvol akker- en tuinbouwbedrijf waarin alle liefde en aandacht gaat naar het telen van groente, graan en fruit. Hennie en Ellen vertellen dat ze een ‘Boerderijwinkel 2.0’ in de stad Roosendaal willen ontwikkelen. Dit is een winkel met bedieningspanelen en dus zonder personeel, waar je je eigen eten uit automaten kunt halen. Ellen: “Dit is een enorme ontdekkingstocht, waarbij je veel moet leren en het ook echt niet in één keer goed kunt doen.”
Uitwisseling tussen twee regio’s
Op de boerderij van de familie Luysterburgh werd de dag afgesloten met het uitwisselen van ervaringen tussen de Taskforce Korte Keten en het Vlaamse Steunpunt Korte Keten. De Taskforce Korte Keten presenteerde de Nederlandse ambities om te komen tot een Nationale Samenwerking Korte Keten, op basis van het gelijknamige adviesrapport aan de overheid en de provincies. De Vlamingen presenteerden hun ervaringen met het Steunpunt Korte Keten.
Op de terugweg waren er vanuit de Vlamingen veel positieve geluiden. Wat hen opviel was dat in Nederland de initiatieven voornamelijk gestart zijn door mensen die buiten de landbouw staan. Andere lessen zaten in de aanpak op het gebied van tijdsinvesteringen, het belang van ICT, marketing strategieën en het opvolgen van de consument. Tot slot, een uitspraak van een deelnemende boerin: “Deze dag geeft me energie!” We kunnen terugkijken op een geslaagde dag.
>> Bekijk het adviesrapport Nationale Samenwerking Korte Keten en de presentatie van het Vlaamse Steunpunt Korte Keten.
